To MabThera (rituximab) είναι ένα αντι-CD20 χιμαιρικό μονοκλωνικό αντίσωμα και αποτελείται από ένα σταθερό τμήμα ανθρώπινου IgG1 αντισώματος και από μεταβλητές περιοχές της ελαφριάς και της βαριάς αλυσίδας του IgG αντισώματος μυϊκής προέλευσης1. Η σύνθεση μέρους του μονοκλωνικού αντισώματος από άνθρωπο συντελεί ώστε το σκεύασμα να έχει μειωμένη αντιγονικότητα και να προκαλεί λιγότερες αλλεργικές αντιδράσεις.
Το CD20 είναι διαμεμβρανικό αντιγόνο στην επιφάνεια των Β-λεμφοκυττάρων που επηρεάζει την ενεργοποίηση των κυττάρων, τη διαφοροποίηση και τη μετάβασή τους από τη φάση G1 του κυτταρικού πολλαπλασιασμού στη φάση S, ενεργοποιώντας το κανάλι διαύλου του ασβεστίου2. Εμφανίζεται στα τελικά στάδια διαφοροποίησης του Β-λεμφοκυττάρου και δεν εκφράζεται στο αρχέγονο αιμοποιητικό κύτταρο ούτε σε άλλους φυσιολογικούς ιστούς2. Για το λόγο αυτό, το CD20 αντιγόνο είναι ιδανικός στόχος για θεραπεία.
Το CD20 εκφράζεται μόνο από πρόδρομα
Β κύτταρα και ώριμα Β κύτταρα2
Επίσης, το CD20 δεν ενδοκυτταρώνεται κατά την πρόσδεση του αντισώματος, επιμηκύνοντας έτσι την ανοσολογική διαδικασία για αρκετό χρονικό διάστημα3.
Το MabThera δεσμεύει το CD20 αντιγόνο που εκφράζεται αποκλειστικά στα Β-λεμφοκύτταρα και όχι στα προγονικά Β-κύτταρα, στα πλασματοκύτταρα και στα πολυδύναμα αιμοποιητικά κύτταρα (stem cells). Όταν το MabThera προσδεθεί στο CD20 του καρκινικού Β λεμφοκυττάρου, το κύτταρο οδηγείται σε καταστροφή με μια σειρά από μηχανισμούς, όπως2:
- Ενεργοποίηση του καταρράκτη του συμπληρώματος που καταλήγει στη δημιουργία του συμπλέγματος έναντι της μεμβράνης (MAC: membrane attack complex) με αναπόφευκτη λύση του κυττάρου (Complement Dependent Cytotoxicity).
- Φαγοκυττάρωσή του από τα μακροφάγα ή τα κύτταρα φυσικούς φονείς, που διαθέτουν υποδοχείς σύνδεσης στο Fc κλάσμα της ριτουξιμάμπης. (Antibody Dependent Cytotoxic Cytotoxicity).
- Ενεργοποίηση του μονοπατιού της απόπτωσης.
Βιβλιογραφικές αναφορές
- MabThera ΠΧΠ.
- Pescovitz MD. Rituximab, an anti-cd20 monoclonal antibody: history and mechanism of action. Am J Transplant. 2006 May;6(5 Pt 1):859-66.
- Glennie MJ, et al. Mol Immunol 2007; 44: 3823–3837.